به نقل از «خبرگزاری آریا»

برندگان نوبل فیزیک 2023 معرفی شدند

تاریخ انتشار: ۱۱ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۸۱۰۶۳۰

خبرگزاری آریا-جایزه نوبل فیزیک 2023 به «پیر آگوستینی»، «فرنس کراوس» و «آن لوهولیر» اهدا شد.
به گزارش خبرگزاری آریا به نقل از نوبل پرایز، جایزه نوبل فیزیک 2023 به «پیر آگوستینی»، «فرنس کراوس» و «آن لوهولیر» برای پژوهش در مورد «روش‌های تجربی که پالس‌های اتوثانیه‌ای نور را برای مطالعه دینامیک الکترون در ماده تولید می‌کنند» اهدا شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

سه برنده جایزه نوبل فیزیک 2023 به خاطر آزمایش‌هایی شناخته می‌شوند که راه‌های جدیدی را برای کاوش در دنیای الکترون‌های درون اتم‌ها و مولکول‌ها در اختیار بشریت گذاشته‌اند. «پیر آگوستینی»(Pierre Agostini)، «فرنس کراوس»(Ferenc Krausz) و «آن لوهیلیر»(Anne L’Huillier) راهی را برای ایجاد پالس‌های بسیار کوتاه نور نشان داده‌اند که می‌توان از آنها برای اندازه‌گیری کردن فرآیندهای سریعی استفاده کرد که طی آنها الکترون‌ها حرکت می‌کنند یا انرژی را تغییر می‌دهند.
وقایع سریع به دنبال یکدیگر رخ می‌دهند و درست مانند فیلمی هستند که از تصاویر ثابت تشکیل شده است و با حرکت مداوم درک می‌شود. اگر بخواهیم رویدادهای واقعا کوتاه را بررسی کنیم، به فناوری ویژه‌ای نیاز داریم. در دنیای الکترون‌ها، تغییرات در چند دهم اتوثانیه اتفاق می‌افتند که بسیار کوتاه است.
آزمایش‌های برندگان نوبل فیزیک 2023، پالس‌های نوری را به قدری کوتاه تولید کرده‌اند که در اتوثانیه اندازه‌گیری می‌شوند. بنابراین، آزمایش‌های آنها نشان می‌دهند که این پالس‌ها را می‌توان برای ارائه کردن تصاویری از فرآیندهای درون اتم‌ها و مولکول‌ها استفاده کرد.
در سال 1987، لوهیلیر دریافت هنگامی که نور لیزر فروسرخ را از طریق یک گاز نجیب منتقل می‌کند، بسیاری از «اورتون‌های»(overtone) گوناگون نور پدید می‌آیند. هر اورتون، یک موج نور به همراه تعداد چرخه‌های معین برای هر چرخه در نور لیزر است. چرخه‌ها در اثر تعامل نور لیزر با اتم‌های موجود در گاز ایجاد می‌شوند و به برخی از الکترون‌ها انرژی اضافی می‌دهند که سپس به صورت نور ساطع می‌شود. لوهیلیر به اکتشاف در مورد این پدیده ادامه داده و زمینه را برای پیشرفت‌های بعدی فراهم کرده است.
در سال 2001، آگوستینی موفق شد به تولید و بررسی یک مجموعه پالس‌های نوری متوالی بپردازد که در آن، هر پالس فقط 250 اتوثانیه طول می‌کشید. در همان زمان، کراوس در حال کار کردن روی آزمایش دیگری بود که جداسازی یک پالس نوری به طول 650 اتوثانیه را ممکن کرد.
مشارکت برندگان این جایزه، امکان بررسی فرآیندهای بسیار سریعی را فراهم کرده است که پیشتر پیگیری آنها غیرممکن بود.
«اوا اولسون»(Eva Olsson) رئیس کمیته نوبل در حوزه فیزیک گفت: اکنون می‌توانیم دری را به روی دنیای الکترون‌ها باز کنیم. فیزیک اتوثانیه به ما این فرصت را می‌دهد تا مکانیسم‌هایی را که توسط الکترون‌ها کنترل می‌شوند، درک کنیم. گام بعدی، استفاده کردن از آنها خواهد بود.
این پدیده، کاربردهای بالقوه‌ای را در زمینه‌های گوناگون دارد. برای مثال، در حوزه الکترونیک، درک و کنترل کردن نحوه رفتار الکترون‌ها در یک ماده مهم است. پالس‌های اتوثانیه را می‌توان برای شناسایی کردن مولکول‌های گوناگون در حوزه‌های متفاوت، از جمله در تشخیص‌های پزشکی استفاده کرد.
نوبل پزشکی 2023 دیروز دوم اکتبر (دوشنبه 10 مهر) به «کاتالین کاریکو» و «درو وایسمن» برای اکتشافاتشان در مورد تغییرات پایه نوکلئوزیدی تعلق گرفت که امکان ساخت واکسن‌های «آران‌ای پیامرسان»(mRNA) مؤثر علیه کووید-19 را فراهم کرد.

برندگان نوبل پزشکی 2023 معرفی شدند
نوبل شیمی 2023 روز چهارم اکتبر (چهارشنبه 12 مهر) اهدا می‌شود.
سایر نوبل‌های ادبیات و صلح نیز به ترتیب در روزهای پنجم اکتبر (پنجشنبه 13 مهر) و ششم اکتبر (جمعه 14 مهر) اهدا می‌شوند.

جایزه نوبل چه محدودیت‌ها و کاستی‌هایی دارد؟
یکی از چالش‌های کمیته نوبل محدودیت انتخاب حداکثر سه نفر در هر حوزه‌ است، در حالی که پژوهش‌های علمی بیش از پیش ماهیت مشارکتی پیدا کرده‌اند.
برخی از درخشان‌ترین ذهن‌های علم در هفته جاری با اعلام برندگان جوایز نوبل فیزیک، شیمی و پزشکی از مراکز دانشگاهی خارج و به جهان معرفی می‌شوند.
این جایزه که آلفرد نوبل سوئدی بیش از یک قرن پیش بنیان‌گذاری کرد نماد اوج دستاورد علمی است، و از پیشرفت‌های علمی تحول‌آفرین تجلیل می‌کند.
این جایزه در کنار شهرت جهانی، اغلب بحث‌برانگیز بوده است. سی‌ان‌ان در مقاله‌ای به محدودیت‌ها و کاستی‌های این جایزه مشهور می‌پردازد.
یکی از چالش‌های کمیته نوبل این است که بیشتر پژوهش‌های علمی بیش از پیش ماهیت مشارکتی پیدا کرده‌اند و گاهی گروه‌های مختلف هم‌زمان موفق به یک کشف‌ علمی می‌شوند.
اما طبق قوانینی که آلفرد نوبل در سال 1895 تعیین کرده است، کمیته‌های انتخاب نوبل برای هر جایزه فقط می‌توانند تا سه نفر انتخاب کنند.
مارتین ریس، کیهان‌شناس و فیزیکدان بریتانیایی و رئیس پیشین انجمن سلطنتی‌ــ قدیمی‌ترین انجمن علمی جهان‌ــ به سی‌ان‌ان می‌گوید گاهی ممکن است چند نفر به‌صورت موازی روی یک پروژه کار کرده‌ باشند و برخی دیده شده‌اند و سایرین دیده نشده‌اند. او جایزه نوبل فیزیک سال 2017 را مثال می‌زند که به کشف امواج گرانشی داده شد‌ــ تحقیقی که می‌گوید امواج فضا از برخورد سیاهچاله‌هایی در فاصله بیش از یک میلیارد سال نوری ایجاد شده است. مقاله‌های اصلی در این مورد حدود 1000 نویسنده داشت اما جایزه نوبل فقط به سه نفر داده شد‌ــ رینر ویس، بری باریش، و کیپ تورن.
موضوع دیگر این است که کمیته‌های نوبل معمولا تحقیقی را انتخاب می‌کنند که از دهه‌ها قبل آغاز شده‌اند، زیرا زمان لازم است تا اهمیت برخی از پژوهش‌های علمی روشن شود.
نوبل همچنین بر سه رشته علمی متمرکز است، به همان ترتیبی که آلفرد نوبل مشخص کرده بود، و حوزه‌هایی مانند ریاضیات، علوم رایانه، علوم زمین‌شناسی و اقلیم‌شناسی، و اقیانوس‌نگاری را شامل نمی‌شود.
حتی در بخش شیمی، فیزیکی و پزشکی هم از سال 1995 تا 2017، بیش از نیمی از جوایز فقط به پنج حوزه از 114 زیررشته علمی گوناگون این سه رشته داده شده است، که عبارت‌اند از فیزیک ذرات، فیزیک اتمی، زیست‌شناسی سلولی، علوم اعصاب و شیمی مولکولی.
به عقیده ریس، این نگاه به گذشته و اهمیت‌دهی بیشتر به حوزه‌های خاص نوبل را از اولویت‌های علمی روز دور کرده است.
یک نمونه هوش مصنوعی است که با سرعتی بی‌سابقه دارد زندگی انسان‌ها را متحول می‌کند. دمیس هسابیس و جان جامپر، دو چهره مهم این حوزه،  امسال و سال گذشته برنده دو جایزه علمی شده‌اند و بیش از 8500 بار به مقاله‌‌شان، که دو سال پیش منتشر شده، ارجاع علمی داده شده است.
دیوید پندلبری، رئیس بخش تحلیل پژوهشی موسسه اطلاعات علمی کلاریویت، معتقد است کمیته‌های جایزه نوبل، دست‌کم در بخش جوایز علمی، محافظه‌کارند.
انتقاد دیگر از جوایز نوبل نبود تنوع میان برندگان است. در سال‌های اخیر، دانشمندان زن بیشتری به استکهلم دعوت شده‌اند، اما این روند همچنان قطره‌چکانی است.
سال گذشته، کارولین برتوزی، که برنده جایزه شیمی شد، تنها برنده زن جوایز علمی بود. در سال‌های 2021 یا 2019، هیچ زنی جایزه علمی دریافت نکرد.
پندلبری می‌گوید: «آن‌ها معمولا به کارهایی که در 20 یا 30 سال اخیر منتشر شده‌اند نگاه می‌کنند، وقتی تعداد زنان در سطوح نخبه علمی به اندازه امروز نبود. و بنابراین، فکر می‌کنم هرچه زمان بگذرد، زنان بیشتر و بیشتری انتخاب می‌شوند.»
برخی دیگر به شواهد تبعیض و تعصب نهادینه در حوزه علوم اشاره می‌کنند، که در حال حاضر هم کمتر احتمال دارد در مقاله‌های علمی نام زنی را به‌عنوان نویسنده اصلی و ارشد ببینید.
نیومی اورسکیس، استاد تاریخ علم در دانشگاه هاروارد، می‌گوید: «چند زن هستند که کار علمی در حد نوبل انجام داده‌اند، کارهایی که بابتش به همکاران مردشان جایزه داده شد. این مثال‌ها ثابت می‌کند که حتی وقتی زنان شایسته و واجد شرایط وجود داشته باشند، به‌صورت سازمان‌یافته نادیده گرفته می‌شوند.»  
ریس مشکل تنوع را ناشی از نبود شفافیت می‌داند. فهرست نیمه‌نهایی، معرفی‌کنندگان و اسنادی که جزئیات روند انتخاب را نشان می‌دهند محرمانه است و تا 50 سال در معرض دید عموم قرار نمی‌گیرد.
ریس در ادامه می‌افزاید البته این کاستی‌ها اهمیت دارد زیرا نوبل معروف‌تر از سایر جوایز علمی است. او اشاره می‌کند که جوایز به‌اصطلاح چالشی مانند اکس‌پرایز را ترجیح می‌دهد، که به‌جای جایزه دادن به موفقیتی در گذشته، مشوق تلاش‌های آتی برای رفع مشکلی مهم است.

منبع: خبرگزاری آریا

کلیدواژه: برندگان جایزه نوبل جایزه نوبل فیزیک نوبل فیزیک 2023 الکترون ها پالس ها داده شد شده اند

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۸۱۰۶۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چهره فقاهت و قرآنی رهبر انقلاب به جهان معرفی می‌شود

دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای گفت: تفسیر قرآن ارائه شده از سوی رهبر انقلاب دارای مبانی عام و خاص است و قواعد و شیوه‌های نوینی را در تفسیر استفاده کرده‌اند، به طوری که در مبانی تفسیری خود حداقل شش نوآوری دارند. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای امروز 12 اردیبهشت، در مراسم افتتاحیه این کنگره در دانشگاه معارف اسلامی طی سخنانی ویژگی‌های قرآنی مقام معظم رهبری را مورد تحلیل قرار داد.

رضایی با بیان اشاره به تأثیر خانواده بر روحیات قرآنی رهبر معظم انقلاب اظهار داشت: رهبر معظم انقلاب انس با قرآن کریم را از مادرشان آموختع‌اند. همان طور که در مورد بانو خدیجه میردامادی گفته شده که صوت خوشی در تلاوت قرآن داشتند و ایشان از صوت مادرشان یاد کرده‌اند.

استاد جامعه المصطفی ادامه داد: رهبر انقلاب در عین حال حدود 6 سال محضر علامه طباطبایی را درک کردند و به همین دلیل در تحلیل قرآنی حضرت آقا به این نتیجه رسیدم که ایشان محصول تربیت سه حوزه شیعی هستند: حوزه مشهد، حوزه نجف و حوزه قم. یعنی ترکیبی از تعبد نقلی مشهد، عقلانیت قم و ولایتمداری نجف هستند.

فعالیت‌های گسترده مقام معظم رهبری در حوزه تفسیر قرآن

دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای به سفر مقام معظم رهبری به مشهد در پی بیماری پدرشان اشاره کرد و گفت: در آنجا تفسیر سوره مائده را شروع کردند. سپس در مسجد امام حسن مجتبی (ع) و مسجد کرامت جلسات تفسیر را راه‌اندازی کردند و در سال 1345 بود که در تهران به تفسیر سوره مبارکه کهف پرداختند.

او ادامه داد: اولین فردی که تفسیر تخصصی رهبر انقلاب را یادداشت کرده، حجت‌الاسلام و المسلمین ربانی بوده که خاطرات جالبی هم از ایشان شنیدم. آقای ربانی می‌گفت ما یک ضبط صوت و نوار کاست داشتیم و مطالب ایشان را ضبط کرده و شب پیاده می‌کردیم و فردا دوباره روی همان نوار ضبط می‌کردیم و با این وضعیت مباحث قرآنی ایشان جمع‌آوری شد.

حفظ موضوعی ‌زمینه‌ای برای رواج "حفظ تخصصی قرآن" در کشور است

رضایی با بیان اینکه تفسیر سوره برائت ایشان حدود 700 صفحه بوده و کاملاً تخصصی است، خاطرنشان کرد: تفسیر موضوعی طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن نیز در مسجد کرامت از سوی ایشان بیان شده است. در عین حال در سال 1358 تفسیر قرآن صورت گرفت که متأسفانه گاهی مورد غفلت قرار می‌گیرد.

او در این باره توضیح داد: مقام معظم رهبری در همان سال 1358 به قم آمده و تفسیر می‌گفتند. سوره‌های حشر، جمعه، ممتحنه، مجادله، صف، تغابن، منافقون را هم در دفتر ریاست جمهوری در سال‌های ابتدایی دهه 60 و در حالی که رئیس جمهور بودند و در اوج جنگ بودیم تفسیر کردند.

استاد جامعه المصطفی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب در سال 69 و 70 تفسیر سوره حمد را برای دانشجویان در ابتدای دوره رهبری خود بیان فرمودند، اظهار داشت: ایشان همجنین تفسیر سوره مبارکه بقره را در ابتدای دهه 70 برای دانشجویان بیان کردند. امروزه این تفاسیر منتشر شده و در اختیار ما قرار دارد.

ویژگی‌های تفسیر قرآن ارائه شده از سوی رهبر انقلاب

دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در ادامه سخنان خود به خلاقیت و نوآوری‌هایی در تفسیر ارائه شده از سوی مقام معظم رهبری اشاره کرد و توضیح داد: این نوآوری‌ها شامل نوآوری‌های روش‌شناسانه، ابتکارات عملی و نظریات نوآمد قرآنی است.

رضایی با بیان اینکه تفسیر ایشان دارای مبانی عام و خاص است و قواعد و شیوه‌های نوینی را در تفسیر استفاده شده، خاطرنشان کرد: رهبر انقلاب در مبانی تفسیری خود حداقل شش نوآوری دارند، به طوری که در قواعد تفسیری و ابتکارات عملی، طرح‌هایی مانند طرح تربیت 10 میلیون حافظ قرآن را مورد تأکید قرار داند که موجب تحول در عرصه حفظ قرآن شد.

او به تأکید رهبر انقلاب بر بحث تدبر و قرائت قرآن و نیز طرح خواندن ترجمه قرآن اشاره کرد و آن را عاملی برای ترویج قرآن در مساجد ارزیابی کرد.

تحسین رهبر انقلاب از برنامه تلاوت قاریان نوجوان در شبکه قرآن

مرجعیت علمی قرآن کریم از نکات مورد تأکید مقام معظم رهبری است

دبیر علمی کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای تصریح کرد: طرح مرجعیت علمی قرآن کریم از نکات مورد تأکید مقام معظم رهبری است که اگر این نکته در مراکز علمی مورد توجه قرار بگیرد زمینه ایجاد تحولات زیادی فراهم خواهد شد.

رضایی با اشاره به فرموده رهبر انقلاب مبنی بر کم‌کاری صورت گرفته در زمینه مرجعیت علمی قرآن کریم، خاطرنشان کرد: ایشان این تعبیر را در جلسه‌ای که بعد از همایش قرآن و علوم انسانی خدمت ایشان رسیدیم فرمودند. یکی از کارهایی که بعد از سخنان ایشان پیگیری شد گنجاندن مرجعیت علمی قرآن به عنوان دو واحد درسی در دروس دانشگاهی در بسیاری از مراکز حوزوی و دانشگاهی در مقطع دکتری است.

او ادامه داد: در حال حاضر 15 مبنا برای مرجعیت علمی قرآن کریم داریم و مهمترین آن جهت‌دهی به علوم مختلف بر اساس قرآن است. به طوری که مرجعیت علمی قرآن در همه علوم اثرگذار است.

رضایی با بیان اینکه بحث دیگر در فرمایش رهبر انقلاب ابتنای علوم انسانی بر قرآن کریم است، خاطرنشان کرد: ما معمولاً گرفتار این بحث هستیم که باید علوم انسانی متحول شود. رهبر انقلاب تصریح کرده‌اند که علوم انسانی فعلی، ترجمه غرب است و بر اساس مبانی اومانیستی و سکولاریستی شکل گرفته است.

دبیر علمی همایش تأکید کرد: از منظر ایشان هدایت قرآن عام و هدی للناس است لذا در مبانی، اهداف و حتی در روش علم اثرگذار است. به خصوص این تأثیر بر علوم انسانی مشهود است. همچنین از منظر مقام معظم رهبری علوم انسانی باید بر مبنای قرآن کریم بازسازی شود زیرا قرآن، خطاناپذیر است و محصول این بحث، نظریه تولید علم قرآن‌بنیان است که در حوزه و برخی مراکز علمی گام‌هایی در این عرصه برداشته شده است و امیدواریم که توسعه پیدا کند.

ره‌آوردهای کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی آیت‌الله العظمی خامنه‌ای

رضایی از راه‌اندازی 10 رشته و گرایش در جامعه المصطفی با محوریت علوم انسانی و قرآنی خبر داد و گفت: در همایش امروز نیز بیش از 180 مرکز علمی حوزوی و دانشگاهی همکاری و همراهی دارند و کار بزرگی صورت گرفته است. همچنین 16 کارگروه علمی شکل گرفت و پنج جلد کتاب هم تولید شده است.

او ادامه داد: یک منبع‌شناخت که حدود 800 صفحه است همه کتب، مقالات، پایان‌نامه و سایت و نرم‌افزارهای مرتبط را جمع‌آوری کرده است که زمینه خوبی برای نوشتن پایان‌نامه برای علاقه‌مندان است.

رضایی خاطرنشان کرد: در اثر فعالیت‌های این کنگره، 233 پایان‌نامه ارشد و دکتری در مراکز مختلف علمی نوشته شده است.

دبیر علمی همایش همچنین از اعلان آمادگی 50 نشریه برای چاپ مقالات خبر داد و گفت: 211 پیش نشست، 78 کارگاه آموزشی و 15 کرسی نظریه‌پردازی در شهرهای مختلف از 30  استان و برخی کشورهای دیگر برگزار شد و در مجموع 2611 چکیده مقاله و 1889 مقاله به دست ما رسید که 200 مقاله از دانشگاه معارف 21 زبان مختلف دنیا ارائه شده است.

چهره فقاهت و تفسیری رهبر معظم انقلاب به جهان معرفی شود

استاد جامعه المصطفی با بیان اینکه قرار است این کنگره در شهرهای مختلف برگزار شود، توضیح داد: در این رابطه دو اجلاس در تهران برگزار شد. همچنین در استان‌های اصفهان، مشهد، تبریز و شیراز هم برنامه‌های داریم و کشورهای لبنان و سوریه، افغانستان، پاکستان، اندونزی و برخی کشورهای آفریقایی هم متقاضی برپایی همایش هستند.

او از موج‌آفرینی کنگره در داخل و خارج کشور یاد کرد و توضیح داد: این کنگره زمینه را برای ایجاد تمدن اسلامی فراهم خواهد کرد.

رضایی در پایان سخنان خود بر ضرورت معرفی مقام معظم رهبری به عنوان یک مفسر و فقیه نوآور تأکید کرد و گفت: افراد کمی تفسیر قرآن ارائه شده از سوی مقام معظم رهبری را مطالعه کرده‌اند و این نکته نشان‌دهنده غفلت ما از این موضوع است. در حالی که باید معرقی مقام معظم رهبری به عنوان مفسر قرآن و فقیه نوآور را در جهان ترویج کنیم.

انتهای پیام/